Sơn Động là huyện vùng cao duy nhất của tỉnh Bắc Giang, cách trung tâm tỉnh 80 km về phía Đông, tiếp giáp với các huyện: Ba Chẽ, Hoành Bồ, thị xã Uông Bí và Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh; huyện Đình Lập và Lộc Bình, tỉnh Lạng Sơn; huyện Lục Ngạn và Lục Nam, tỉnh Bắc Giang. Diện tích tự nhiên toàn huyện 845,77 km²; dân số trên 72,5 ngàn người, gồm 12 dân tộc cùng chung sống, (dân tộc thiểu số chiếm 47,2%). Huyện có 21 xã và 2 thị trấn, trong đó có 14 xã và 28 thôn, bản ở 8 xã khu vực II thuộc diện đặc biệt khó khăn. Năm 2009 huyện Sơn Động được đưa vào diện 62 huyện nghèo trong cả nước theo Nghị quyết 30a/2008/NQ- CP của Chính phủ.

Tốc độ tăng trưởng giá trị sản xuất của một số ngành kinh tế chủ yếu bình quân đạt 12,67%, trong đó giá trị sản xuất nông - lâm nghiệp, thuỷ sản tăng 12,21%/năm; giá trị Công nghiệp - TTCN và xây dựng tăng 11,25%, riêng CN - TTCN tăng 21,23%/năm; giá trị ngành dịch vụ, thương mại tăng 17,76 % /năm. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực: Tỷ trọng nông, lâm nghiệp, thuỷ sản giảm nhanh (chiếm 55%); Công nghiệp - TTCN và xây dựng chiếm 23%; Thương mại, dịch vụ chiếm 22%. Từ việc phải tự túc, tự cấp lương thực, có thời điểm cấp trên phải hỗ trợ cứu đói giáp hạt, đến nay nông - lâm nghiệp của huyện đã từng bước phát triển theo hướng sản xuất hàng hoá. Do áp dụng thâm canh, tăng vụ nên năng suất, sản lượng lương thực năm sau tăng cao hơn năm trước, tổng sản lượng lương thực cây có hạt tăng từ 23 ngàn tấn năm 2009 lên 27,5 ngàn tấn năm 2012; bình quân lương thực tăng từ 326 kg lên 420 kg/người/năm; giá trị bình quân trên một đơn vị diện tích đất nông nghiệp tăng từ 10,5 triệu đồng/ ha năm 2009 lên trên 30 triệu đồng/năm. Chăn nuôi gia súc, gia cầm ổn định và phát triển theo hướng mô hình trang trại, gia trại; sản lượng thịt hơi xuất chuồng 5,6 ngàn tấn, vượt kế hoạch 2,2 ngàn tấn; tỷ trọng chăn nuôi chiếm 37,79% sản xuất nông nghiệp. Huyện đã phát huy được thế mạnh về đất đai để đẩy mạnh sản xuất lâm nghiệp, đưa vào trồng những cây có giá trị kinh tế cao, mấy năm trở lại đây đã có nhiều hộ gia đình thu nhập từ kinh tế rừng hàng chục, hàng trăm triệu đồng mỗi năm; diện tích rừng trồng mới hàng năm đều vượt kế hoạch 40 - 45%, độ che phủ của rừng đạt 62,2%, đến nay không còn diện tích đất trống, đồi núi trọc.

Rừng cộng đồng thôn Chao, xã An lập được bảo vệ nghiêm ngặt, đang sinh trưởng phát triển tốt

Các chỉ tiêu về sản xuất công nghiệp - TTCN, thương mại, dịch vụ và tài chính, tín dụng năm sau đều tăng cao so năm trước. Hoạt động thương mại - dịch vụ có bước tăng vượt bậc, giai đoạn 2006 - 2009 tốc độ tăng trưởng chỉ đạt mức 1,74%, nhưng từ năm 2010 đến nay bình quân tốc độ tăng 17,76%/năm. Hệ thống chợ nông thôn được đầu tư xây dựng, các dịch vụ vận tải, bưu chính, viễn thông, ngân hàng phát triển mạnh, đáp ứng nhu cầu của nhân dân. Trong vòng 3 năm trở lại đây, từ một địa phương chỉ phát triển ngành nghề thủ công nhỏ lẻ, đến nay đã thu hút được nhiều doanh nghiệp đầu tư sản xuất công nhiệp như: điện, than, may công nghiệp, gạch Tuynen, chế biến đồng thành phẩm, chế biến lâm sản...; các cơ sở sản xuất nhỏ lẻ nay đã từng bước hình thành các doanh nghiệp, mở rộng quy mô sản xuất và hoạt động có hiệu quả, tác động tích cực đến chuyển dịch cơ cấu ngành và sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Nhiều doanh nghiệp đóng góp đáng kể vào nguồn thu ngân sách Nhà nước. Điển hình là: Công ty TNHH một thành viên 45 - 1 doanh nghiệp ngành than thuộc Tổng Công ty Đông Bắc, Bộ Quốc phòng đã sử dụng 1.700 lao động, trong đó có 1.025 lao động là người địa phương, mức lương bình quân 9 triệu đồng/người/tháng; Công ty Nhiệt điện Sơn Động sử dụng trên 100 lao động địa phương, mức thu nhập bình quân công nhân 6 triệu đồng/người/tháng; Công ty TNHH Tam Cường chuyên khai thác và chế biến quặng đồng thành phẩm, sử dụng trên 40 lao động địa phương, thu nhập bình quân 4 triệu đồng/người/tháng; Công ty cổ phần May Sơn Động sử dụng trên 400 lao động địa phương, mức thu nhập bình quân công nhân 3,5 - 4 triệu đồng/người/tháng …Các doanh nghiệp này đã góp phần đáng kể giúp địa phương tạo việc làm và thu nhập ổn định cho người lao động, góp phần giảm nghèo bền vững cho hàng nghìn hộ dân.

Thạch anh nguyên khối được doanh nghiệp Á Cường khai thác tại mỏ quặng Khuôn Mười, xã Cầm Đàn 

Khai trường khai thác, chế biến than tại Công ty TNHH MTV 45

Toàn cảnh Nhà máy nhiệt điện Sơn Động 

Huyện đã triển khai nhiều biện pháp tích cực thu hút đầu tư để  xây dựng các công trình quan trọng, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội như: Cầu cống, đường giao thông, thuỷ lợi, điện, trường học, bệnh viện, trạm y tế và nhiều công trình văn hoá - xã hội khác, mang lại hiệu quả rõ nét. Hạ tầng giao thông được cải thiện, các tuyến đường quốc lộ, tỉnh lộ, giao thông nông thôn được đầu tư nâng cấp. Đặc biệt với lợi thế vùng đất phía Tây Yên Tử có hàng chục di tích, danh thắng có giá trị to lớn đối với đời sống xã hội, mới đây, UBND tỉnh Bắc Giang đã phê duyệt Dự án đầu tư xây dựng hạ tầng khu du lịch sinh thái Tây Yên Tử, trong đó có hệ thống điện, đường trục chính, đường lên chùa Đồng (Yên Tử) cùng nhiều hạng mục quan trọng khác, kinh phí gần 50 tỷ đồng. Ngoài ra, Chính phủ cũng đồng ý cho hoàn tất thủ tục đầu tư thực hiện dự án xây dựng tuyến đường 293 qua 3 huyện Yên Dũng, Lục Nam, Sơn Động, đây là trục đường chính trong hệ thống du lịch Tây Yên Tử. Đồng thời huyện Sơn Động đã tạo điều kiện để nhà doanh nghiệp lập Dự án đầu tư khu du lịch sinh thái rừng Khe Rỗ xã An Lạc nhằm khai thác có hiệu quả những danh lam thắng cảnh thiên nhiên hoang dã, tham quan những cánh rừng nguyên sinh như: Hang Vua, Vũng Tròn…  

Cảnh quan thiên nhiên hồ Khe Chảo, xã Long Sơn 

Các lĩnh vực văn hoá - xã hội tiếp tục có chuyển biến tiến bộ, giáo dục, y tế, dân số, văn hoá thể thao được thường xuyên quan tâm nên đã đạt kết quả tích cực, chất lượng được đánh giá đúng thực chất hơn. Chương trình phát triển kinh tế - xã hội trọng tâm của huyện với mục tiêu giảm nghèo nhanh và bền vững theo Nghị quyết 30a/2008/NQ-CP của Chính phủ được triển khai đồng bộ, toàn diện và hiệu quả, nên mức giảm tỷ lệ hộ nghèo vượt kế hoạch (Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện nhiệm kỳ 2010 - 2015 đề ra mức giảm tỷ lệ hộ nghèo bình quân hàng năm từ 4 đến 5%/năm, nhưng đã thực hiện đạt bình quân 7%/ năm). Hệ thống chính trị của huyện được giữ vững ổn định, hoạt động của các cấp, các ngành trong huyện có những chuyển biến tích cực. Công tác quốc phòng - an ninh được tăng cường; giải quyết tốt các khiếu nại, tố cáo của công dân; tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được duy trì ổn định, nhất là an ninh nông thôn, an ninh khu vực giáp ranh, khu vực trọng điểm; địa bàn nhiều năm liền không để xảy ra “điểm nóng” về an ninh trật tự và không có khiếu kiện đông người; Sơn Động được coi là một trong những địa bàn có tình hình an ninh trật tự ổn định nhất tỉnh.

Với những thành tích xuất sắc trong phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh, mới đây cán bộ và nhân dân huyện Sơn Động đã vinh dự được Chủ tịch Nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng III. 

Lễ đón nhận Huân chương Lao động hạng III của Chủ tịch Nước tặng cán bộ và nhân dân huyện Sơn Động 

Những thành tựu đạt được trên đây đã tạo thế và lực, sức mạnh và niềm tin để nhân dân các dân tộc huyện Sơn Động vững bước tiến lên, thực hiện có hiệu quả mục tiêu xoá đói, giảm nghèo nhanh và bền vững. Từ nay đến 2015 và những năm tiếp theo, huyện Sơn Động tiếp tục huy động các nguồn lực, khai thác có hiệu quả điều kiện của địa phương để đẩy nhanh tốc độ phát triển kinh tế theo hướng CNH, HĐH. Trong đó tập trung cao phát triển kinh tế nông - lâm nghiệp theo hướng sản xuất hàng hoá, nâng cao chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường, từng bước tạo thương hiệu cho các sản phẩm gà đồi Sơn Động, chè Bát tiên, Ba kích, Tắc kè, mật ong rừng, măng tre Mai, Miến dong, cây thuốc nam, nấm Linh chi tự nhiên…; đẩy mạnh phát triển công nghiệp - TTCN và ngành nghề nông thôn; mở rộng và đa dạng hoá các loại hình dịch vụ; quan tâm đầu tư phát triển du lịch sinh thái theo hướng kết hợp du lịch tâm linh với thăm quan thắng cảnh thiên nhiên hoang dã, thể thao địa hình, leo núi, cắm trại, nghỉ dưỡng, học tập nghiên cứu, giao lưu văn hoá du lịch cộng đồng. Tăng cường các biện pháp thu hút đầu tư để xây dựng kết cấu hạ tầng. Quan tâm đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; chăm lo phát triển sự nghiệp văn hóa, giáo dục, y tế, chăm sóc sức khỏe, giải quyết việc làm, xóa đói giảm nghèo, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân. Thường xuyên bảo đảm quốc phòng - an ninh; xây dựng Đảng, chính quyền, MTTQ và các Đoàn thể nhân dân trong sạch, vững mạnh, đủ năng lực lãnh đạo thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị của Đảng bộ trong giai đoạn cách mạng mới.

Mặc dù đã được nhà nước quan tâm đầu tư, nhưng thực tế chưa đáp ứng yêu cầu về phát triển KT- XH ở địa phương, điều kiện của huyện còn gặp nhiều khó khăn, rất cần có sự quan tâm tạo điều kiện hơn nữa của các bộ, ngành Trung ương, của các cấp lãnh đạo trong tỉnh và sự hợp tác của các tổ chức, cá nhân. Với phương châm "Doanh nghiệp phát tài - địa phương phát triển", lãnh đạo Huyện uỷ, HĐND, UBND huyện Sơn Động luôn đồng hành cùng các doanh nghiệp trong quá trình phát triển. Với nhiều tiềm năng sẵn có của địa phương đã và đang được khai thác, mong muốn các Doanh nghiệp tin tưởng đầu tư sản xuất kinh doanh có hiệu quả và gắn bó lâu dài với địa phương để cùng nhau tăng tốc, sớm đưa Sơn Động thoát ra khỏi danh sách huyện nghèo, tự tin sánh bước cùng các địa phương khác trong tỉnh và cả nước trên đường hội nhập.

Sơn Động xin mở rộng vòng tay chào đón các tổ chức, cá nhân, nhà doanh nghiệp và khách thập phương đến với vùng sơn cước mến khách này. Hẹn gặp tại Sơn Động./.    

                                                                                                   Trần Công Thắng

                                                                            Bí thư Huyện uỷ, Chủ tịch UBND huyện Sơn Động